Εκτύπωση αυτής της σελίδας

Φωτισμός & Λάμπες

ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ & ΦΩΤΙΣΜΟΣ

Η χρήση των λαμπτήρων φωτισμού ξεκίνησε τον 19 αιώνα και έφερε μια τεράστια ποιοτική και παραγωγική αλλαγή στον τρόπο ζωής της ανθρωπότητας, γεγονός που ίσως πλέον δεν είναι αντιληπτό καθώς οι περισσότεροι από εμάς θεωρούν  τον ηλεκτροφωτισμό κάτι αυτονόητο.

Τα βασικά στοιχεία που διακρίνουμε σε ένα λαμπτήρα είναι :

Α) ο τύπος του, που καθορίζεται από τον τρόπο που παράγει την ακτινοβολία φωτός

Β) το χρώμα που ακτινοβολεί (θερμό ή ψυχρό και οι παραλλαγές τους).  

Οι διαβαθμίσεις χρώματος αντιστοιχούν σε βαθμούς Kelvin.  Όσο πιο μικροί είναι οι βαθμοί Kelvin τόσο πιο θερμό (κίτρινο) είναι το χρώμα που ακτινοβολεί ο λαμπτήρας. Αντίθετα οι μεγάλοι βαθμοί αντιστοιχούν σε ψυχρό χρώμα. Ενδεικτικά οι βαθμοί Kelvinστους λαμπτήρες κυμαίνονται από 2500(θερμό φως) έως 6500(ψυχρό φως).

Γ) η ισχύς και η ενέργεια που καταναλώνει.  

Η μονάδα μέτρησης της ισχύος ονομάζεται Watt. Συνήθως  συναντάμε λαμπτήρες από 25Watt  έως 100Watt.

Δ) η ποσότητα φωτός που παράγει.

Η  μονάδα μέτρησης της ποσότητας φωτός που παράγεται από τους λαμπτήρες, ονομάζεται Lumen.  Στους λαμπτήρες πυράκτωσης ποσότητα φωτός  10 Lumen παράγεται από 1 Watt, ενώ στους λαμπτήρες φθορισμού 1 Wattπαράγει σχεδόν 50-60 Lumen. Από αυτή την αντιστοιχία γίνεται αντιληπτό το κέρδος που προκύπτει από την χρήση λαμπτήρων φθορισμού για οικιακή ή επαγγελματική χρήση. 

Ε) ο μέσος χρόνος ζωής σε ώρες (h).

ΣΤ) μέγεθος και τύπος βάσης που βιδώνεται στο ντουί.
 
Ντουί ονομάζονται οι ακροδέκτες των φωτιστικών σωμάτων στους οποίους συνδέονται με περιστροφή οι λάμπες. Οι λαμπτήρες ανάλογα με τον τύπο της βάσης(κάλυκα) που έχουν χωρίζονται σε δυο κατηγορίες. Αυτούς που έχουν βιδωτή βάση/κάλυκα (πλειοψηφία για τα οικιακά φωτιστικά) και αυτούς που έχουν βάση με πόλους. Οι λαμπτήρες με βιδωτή βάση ανάλογα με την διάμετρο του ντουί στο οποίο θα βιδωθούν διακρίνονται σε Ε40 ή Ε27 ή Ε14 (μινιόν).  Πάντα όταν αντικαθιστούμε λαμπτήρες πρέπει να παρατηρούμε την διάμετρο του ντουί, ώστε να αγοράζουμε τους νέους στην σωστή διάμετρο.

 

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ

ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ ΠΥΡΑΚΤΩΣΗΣ

ΛΑΜΠΤΗΡΑΣ ΠΥΡΑΚΤΩΣΕΩΣ           ΛΑΜΠΤΗΡΑΣ ΠΥΡΑΚΤΩΣΕΩΣ                   

Ο λαμπτήρας πυράκτωσης εφευρέθηκε  τον 19 αιώνα και μέχρι πριν 3-4 έτη με την προσθήκη βελτιώσεων, ήταν ο βασικός τύπος στον φωτισμό κυρίως κατοικιών.

Από τον Σεπτέμβριο του 2009 κατόπιν σύστασης και οδηγίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι λαμπτήρες πυράκτωσης σταμάτησαν να διατίθενται από τα σημεία πώλησης  (αρχικά οι μεγαλύτερης ισχύος ), σε μία προσπάθεια μείωσης της καταναλισκόμενης ενέργειας και του παραγόμενου CO2.

Σήμερα έχουν αντικατασταθεί από τους λαμπτήρες αλογόνου που βασίζονται σε  μια βελτιωμένη παραλλαγή των κλασικών λαμπτήρων πυράκτωσης.   

Η αρχή λειτουργίας των λαμπτήρων πυράκτωσης βασίζεται στην παραγωγή ακτινοβολίας από την υπερθέρμανση ενός ειδικού μεταλλικού νήματος (βολφράμιο). Το βασικό μειονέκτημα τους είναι ότι από την ενέργεια που καταναλώνουν μόνο το 10% μετατρέπεται σε φως και το 90% σε θερμότητα. Επίσης έχουν σχετικά μικρή διάρκεια ζωής (1000 ώρες συνεχούς λειτουργίας) και σπάνε εύκολα.

Ανάλογα με την κατανάλωση ενέργειας διακρίνονται σε λαμπτήρες 25 Watt, 40 Watt, 60 Watt, 75 Watt, 100 Watt (όπου Wattείναι η μονάδα μέτρησης ηλεκτρικής ισχύος).

Το κύριο πλεονέκτημα τους είναι ότι προσφέρουν θερμό φως που είναι ιδανικό για κατοικίες και μπορούν να χρησιμοποιούνται με ροοστάτες (dimmer) για αυξομείωση της έντασης της φωτεινότητας.

ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ ΑΛΟΓΟΝΟΥ

ΑΛΟΓΟΝΟ             ΛΑΜΠΤΗΡΑΣ ΑΛΟΓΟΝΟΥ                               

Ο λαμπτήρας αλογόνου αποτελεί τον διάδοχο του λαμπτήρα πυράκτωσης που πλέον έχει καταργηθεί στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η αρχή λειτουργίας του στηρίζεται στην διέλευση ηλεκτρικού ρεύματος από ίνα βολφραμίου, που όμως είναι κλεισμένη σε σωλήνα με αέριο αλογόνου.

Οι λαμπτήρες αυτής της κατηγορίας έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής (σχεδόν διπλάσια-2000 ώρες) από τους αντίστοιχους συμβατικούς πυράκτωσης και είναι σαφώς πιο οικονομικοί (25% περίπου) στην κατανάλωση ρεύματος, προσφέροντας ίδιας ποιότητας θερμό φως.

Επίσης είναι πλήρως συμβατοί σε μέγεθος με τις υπάρχουσες συσκευές φωτισμού, έχουν τις ίδιες διαστάσεις με τους λαμπτήρες πυράκτωσης που καταργήθηκαν και μπορούν να χρησιμοποιούνται σε ροοστάτες (dimmer).

ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ ΦΘΟΡΙΣΜΟΥ

ΛΑΜΠΤΗΡΑΣ ΦΘΩΡΙΣΜΟΥ                   ΛΑΜΠΤΗΡΑΣ ΦΘΩΡΙΣΜΟΥ

Οι λαμπτήρες φθορισμού (σωληνωτοί ή κυκλικοί) χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες κυρίως σε χώρους επαγγελματικούς ή κουζίνες κατοικιών. Λειτουργούν πάντα σε οριζόντια θέση και παράγουν ψυχρό  και θερμό φωτός, δεν αποδίδουν όμως τα χρώματα με  την ίδια ποιότητα των συμβατικών λαμπτήρων.

Αποτελούνται από τρία (3) στοιχεία. Ηλεκτρόδια που παράγουν ηλεκτρόνια, αέρια που περιέχουν σταγονίδια υδραργύρου, φώσφορο που καλύπτει το εσωτερικό κύκλωμα του σωλήνα. Η λειτουργία τους βασίζεται στην αρχή της ηλεκτρικής εκκένωσης στο εσωτερικό του σωλήνα.  

Οι σωληνωτοί ή κυκλικοί λαμπτήρες φθορισμού τοποθετούνται μέσα σε φωτιστικά σώματα με πλαστικό κάλυμμα ή περσίδες αλλά και σε σκαφάκια απλά ή  βιομηχανικού τύπου με ανταυγαστήρες. Για την λειτουργία τους απαιτούνται δυο επιπλέον εξαρτήματα, μπάλλαστ (ballast) και στάρτερ (starter) που βρίσκονται μέσα στο φωτιστικό σώμα.

Οι  παλαιότερης τεχνολογίας λαμπτήρες φθορισμού αναφέρονται με τον κωδικό Τ12 και λειτουργούν με  ηλεκτρομαγνητικά μπάλλαστ  ενώ οι νεότερης τεχνολογίας (που έχουν και μικρότερες διαστάσεις) αναφέρονται με τους κωδικούς Τ4, Τ5, Τ8 και διαθέτουν ηλεκτρονικά μπάλλαστ.

Η κατανάλωση τους είναι πολύ χαμηλότερη από αυτή των κλασικών λαμπτήρων πυράκτωσης ή αλογόνου( έως 60-70%), λειτουργούν σε χαμηλότερη θερμοκρασία, έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής (10000/15000 ώρες) και μπορούν να χρησιμοποιούνται σε ροοστάτες για ρύθμιση της στάθμης φωτισμού.

Σε φωτιστικά σώματα με μπαλλαστ παλαιού τύπου δεν μπορούν να τοποθετηθούν λαμπτήρες νέας τεχνολογίας, γι’ αυτό σε περίπτωση αντικατάστασης σωληνωτών λαμπτήρων φθορισμού πρέπει να προσέχουμε το είδος των φωτιστικών σωμάτων στα οποία είναι τοποθετημένοι. Γενικά οι λαμπτήρες νέας τεχνολογίας έχουν μικρότερη διάμετρο από τους αντίστοιχους παλαιάς τεχνολογίας.

ΣΥΜΠΑΓΕΙΣ ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ ΦΘΟΡΙΣΜΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΜΕΓΕΘΟΥΣ (CFL)

ΦΘΟΡΙΣΜΟΥ         ΛΑΜΠΤΗΡΑΣ ΦΘΩΡΙΣΜΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΜΕΓΕΘΟΥΣ        ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ ΦΘΩΡΙΣΜΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΜΕΓΕΘΟΥΣ

Οι συμπαγείς λαμπτήρες φθορισμού (compact Fluorescent Lamps) ή όπως είναι ευρέως γνωστοί ως «λαμπτήρες οικονομικής κατανάλωσης», άρχισαν να παράγονται την τελευταία δεκαετία και η λειτουργία τους είναι παραπλήσια των κλασικών λαμπτήρων φθορισμού, αλλά έχουν μικρότερο μέγεθος. Πλέον η χρήση τους είναι εξαιρετικά διαδεδομένη και καλύπτουν εμπορικές, βιομηχανικές και οικιακές ανάγκες.

Διαθέτουν ένα φάσμα πολλών επιλογών χρώματος μεταξύ ψυχρού και θερμού φωτός. Οι διαβαθμίσεις χρώματος που προσφέρουν  αντιστοιχούν σε βαθμούς Kelvin.  Όσο πιο μικροί είναι οι βαθμοί Kelvin τόσο πιο θερμό (κίτρινο) είναι το χρώμα που ακτινοβολούν. Αντίθετα οι μεγάλοι βαθμοί αντιστοιχούν σε ψυχρό χρώμα. Οι βαθμοί Kelvinκυμαίνονται από 2500 έως 6500.

Κύριο πλεονέκτημά τους είναι η πολύ μικρότερη κατανάλωση ρεύματος στην λειτουργία τους (60-70%) έναντι των συμβατικών λαμπτήρων πυράκτωσης ή αλογόνου, η ανθεκτικότητά τους, ο μεγαλύτερος χρόνος ζωής (8000/10000 ώρες) σε σχέση με τους συμβατικούς λαμπτήρες πυράκτωσης ή αλογόνου. Όπως γίνεται αντιληπτό λόγω της χαμηλότερης ισχύος και κατανάλωσης ρεύματος οι λαμπτήρες αυτοί δεν παράγουν θερμότητα και έτσι δεν καταπονούν θερμικά τα φωτιστικά σώματα (ιδιαίτερα τα ντουί), αλλά ούτε ζεσταίνουν τον περιβάλλοντα χώρο. Οι συνηθισμένοι λαμπτήρες CFLδεν λειτουργούν με ροοστάτη (dimmer), όμως πλέον παράγονται και νέοι τύποι που μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ροοστάτες τύπου RC. Σε αυτή την περίπτωση υπάρχει στην συσκευασία κατάλληλο εικονίδιο.

Επειδή όταν σπάσουν πιθανό να απελευθερωθεί πολύ μικρή ποσότητα υδραργύρου, πρέπει σε αυτή την περίπτωση να αερίζουμε τον χώρο και να μαζεύουμε τα θραύσματα με βρεγμένο πανί. Επίσης δεν τοποθετούμε λαμπτήρες φθορισμού σωληνωτούς ή μικρού μεγέθους σε κάδους απορριμμάτων, αλλά σε ειδικούς κάδους ή σημεία συγκέντρωσης λαμπτήρων.

ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ LED (LightEmittingDiodes)  ή ΔΙΟΔΟΙ ΕΚΠΟΜΠΗΣ ΦΩΤΟΣ

ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ LED          ΛΑΜΠΤΗΡAΣ LED

Αυτοί οι λαμπτήρες αποτελούν την τελευταία εξέλιξη της τεχνολογίας και είναι δίοδοι εκπομπής φωτός που ελέγχονται από ηλεκτρονικό κύκλωμα και είναι τοποθετημένες στο εσωτερικό μιας λυχνίας.

Τα πλεονεκτήματά τους είναι η παραγωγή χρωματιστού φωτός, η εξαιρετικά χαμηλή κατανάλωση ενέργειας (έως και 90% μικρότερη από τους λαμπτήρες πυράκτωσης) σε συνδυασμό με την μεγάλη διάρκεια ζωής (15000/20000 ώρες). Λόγω της χαμηλής ενέργεια που καταναλώνουν δεν θερμαίνονται (δροσεροί στην αφή) και συνεπώς δεν καταπονούν τα φωτιστικά σώματα (ντουί). Βέβαια η τιμή τους δεν είναι ακόμα χαμηλή, αλλά επικρατεί η άποψη ότι θα είναι οι στάνταρ λαμπτήρες του μέλλοντος.

ΛΑΜΠΤΗΤΡΕΣ ΑΤΜΩΝ ΝΑΤΡΙΟΥ ή ΥΔΡΑΡΓΥΡΟΥ ΥΨΗΛΗΣ ΠΙΕΣΗΣ

Αυτοί οι λαμπτήρες χρησιμοποιούνται κυρίως για φωτισμό εξωτερικών χώρων (δρόμων ή πλατειών) και δεν έχουν εφαρμογές σε χώρους κατοικιών ή καταστημάτων. 

ΜΙΚΡΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΙΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ

Εκμεταλλευόμαστε το φυσικό φως !!! Όπου και όσο μπορούμε.                                          

Στους χώρους εργασίας τοποθετούμε ανοιχτόχρωμες/διαφανείς κουρτίνες ή έχουμε τα στοράκια σηκωμένα. Βάφουμε με ανοικτά  χρώματα τους τοίχους .  Φροντίζουμε τα γραφεία να βρίσκονται κοντά σε παράθυρα.

Καθαρίζουμε τακτικά τα φωτιστικά σώματα και τους λαμπτήρες. Η σκόνη που συσσωρεύεται μειώνει το προσφερόμενο φως μέχρι και 40-50%.

Επιλογή κατάλληλων λαμπτήρων σε σχέση με το χώρο και τις ώρες λειτουργίας τους.                 

Σε χώρους με συνεχή χρήση ηλεκτρικού φωτός επιλέγουμε λαμπτήρες οικονομίας. Η απόσβεση του κόστους αγοράς θα γίνει σαφώς γρήγορα και θα έχουμε κέρδος από την λιγότερη ενέργεια που καταναλώνουν.

Φυσικά δεν ξεχνάμε όλοι μα όλοι (μικροί και μεγάλοι) να κλείνουμε τα φώτα από ένα χώρο που δεν χρησιμοποιούμε !!!!